Tiende generatieZonen Arend Wytzes van der Sluis (1815 - 1891)

4.1.6.1 WYTZE ARENDS, boer te Lippenhuizen 4-10-1837 Terwispel - 24-11-1924 Lippenhuizen x Geelke Geeles Westerhof, Opsterland 15-5-1868 1-11-1835 Lippenhuizen - 20-9-1914 Lippenhuizen dv Geele Pieters Westerhof en Elisabeth Tjeerds Arendsz 1. Elisabeth 8-10-1870 Terwispel 2. Arend 14-3-1872 Terwispel 3. Ytje 4-9-1873 Terwispel 4. Hylkjen 14-6-1875 Terwispel 5. Geele 14-6-1875 - 11-6-1876 Terwispel 6. Geele 13-4-1877 Kortezwaag

Wytze Arends woonde eerst in Lippenhuizen, maar kwam in 1877 op een boerderij van de Kerkvoogdij van Kortezwaag. Een paar jaar later gebeurde er een grote ramp: de boerderij brandde tot de grond toe af. De oorzaak van de brand was wel curieus:



Tot overmaat van ramp waren de inboedel en het vee niet verzekerd. De polis van de brandverzekering was nog niet ontvangen, toentertijd was men pas verzekerd als men de polis in huis had. Later kon hij met zijn gezin terecht op de boerderij aan de vaart te Lippenhuizen, die zijn vrouw erfde van haar ouders. Daar kon weer een nieuw veebestand worden opgebouwd, na zijn dood waren er 26 koeien en 20 stuks jongvee. De jongste zoon Geele werd opvolger op het bedrijf, hij kocht zijn broer en zusters uit voor fl. 15.000.

4.1.6.4 JACOB ARENDS, boer te Terwispel 17-12-1844 Terwispel - 7-7-1919 Terwispel x Saakjen Teijes Hemrica, Opsterland 14-5-1869 23-4-1845 Lippenhuizen - 14-1-1900 Terwispel dv Teije Piers Hemrica en Geelke Idskes Jongsma 1. Geelke 26-4-1871 Lippenhuizen 2. Hylkje 1-6-1873 Lippenhuizen 3. Teije 12-5-1876 Lippenhuizen

Jacob Arends van der Sluis

Jacob Arends van der Sluis was eerst boer in Lippenhuizen op een boerderij van zijn rijke schoonvader Teije Piers Hemrica. Deze Teije was een broer van Geeske Piers Hemrica, de jong overleden vrouw van Jan Alles van der Sluis (4.3) en voogd over hun kinderen. Nadat Teije Piers Hemrica was overleden, kreeg zijn dochter Saakje een flinke erfenis. Toen na de dood van Jacobs moeder Hylkjen Jacobs Velde de ouderlijke bezittingen werd verkocht, nam Jacob de boerderij in Terwispel en het in de directe omgeving gelegen weiland, ruim 21 ha., over voor f 14.785,-. Jacob was een viertal jaren kerkvoogd in Lippenhuizen. Hij verschijnt in deze hoedanigheid af en toe bij verkopingen waarbij de kerk partij is.
Een aantal aankopen van Jacob Jans: op 13 april 1881 koopt hij een perceel hooi- en klijnland gelegen in Gorredijk. De verkopers zijn Antje Jans (3.5, de dan 88-jarige weduwe van Albert Jans Dijk) en haar dochter Hylkjen Sytzes de Jong. In januari 1893 koopt hij een perceel greidland in Kortezwaag voor f 3020.

4.1.6.6 JAN ARENDS, timmerman te Gorredijk 6-7-1849 Terwispel - 1-12-1925 Gorredijk x Joukje Johannes' de Boer, Opsterland 26-11-1874 4-5-1849 Kortezwaag - 8-3-1929 Terband dv Johannes Johannes' de Boer en Trijntje Jacobs Koopmans 1. Hylkje 14-12-1874 Gorredijk 2. Trijntje 2-4-1877 Gorredijk 3. Johanna 26-8-1879 Gorredijk 4. Arent 10-4-1884 Gorredijk

Jan Arends van der Sluis en Joukje Joh. de Boer

Jan Arends koos voor een andere loopbaan dan de rest van de familie: hij startte een timmerbedrijf. Zijn vader en schoonvader kochten voor hem een pand aan de Brouwerswal te Gorredijk van veenbaas Cornelis Faber voor een bedrag van fl. 1256. Het was een voorzichtige start van een uiteindelijk goed florerend bedrijf. Aan het eind van zijn leven viel er er een bezit van ruim fl. 83.000 te verdelen, mede door de 'vruchtbare en zeer gunstig gelegen zathe en landen te Kortezwaag' uit het bezit van de schoonfamilie.
Jan Alles kocht behoorlijk wat vastgoed, zoals een zestal huizen in Gorredijk en Kortezwaag, die hij later meestal met winst wist te verkopen De kleinste vastgoedaankoop was een huisje in het arme Jubbega-Schurega in 1907 voor f 125. Daarnaast kocht hij als investering enkele percelen weiland in Gorredijk, waarvan hij het grasgewas verkocht. Ook verschijnt hij in aktes regelmatig als schuldeiser. Dorpsgenoten gingen een lening bij hem aan, die ze met rente terugbetaalden. Zelf sloot hij bij de Haarlemsche Hypotheekbank een aantal keren een hypotheek af op zijn bedrijf. Ook leende hij zelf wel eens geld van dorpsgenoten.
Na het overlijden van haar man heeft echtgenote Joukje Johannes’ de Boer het bedrijf eerst voorgezet samen met zoon Arent. Zeker tot aan 1935 (dus tien jaar nadat ze weduwe werd), verschijnt Joukjes naam in de advertenties van het bedrijf.

4.1.6.7 KORNELIS ARENDS, koemelker, winkelier te Kortezwaag 9-3-1851 Terwispel - 11-12-1903 Kortezwaag x Sjoukje Johannes' de Boer, Opsterland 9-6-1882 12-12-1852 Kortezwaag - 14-1-1940 Kortezwaag dv Johannes Johannes' de Boer en Trijntje Jacobs Koopmans 1. Johannes 22-1-1883 - 24-6-1883 Kortezwaag 2. Johannes 10-4-1884 - 2-3-1889 Kortezwaag 3. Hylkje 26-5-1887 Kortezwaag 4. Johannes 16-10-1890 Kortezwaag

Kornelis Arends had samen met zijn vrouw Sjoukje de Boer een winkel met een klein café aan het voetpad in het Jonkersland onder Kortezwaag, aan de Dekema-dwarsvaart. In dit café werden regelmatig vergaderingen van Plaatselijk Belang georganiseerd. De onderwijzer van Kortezwaag beweerde: “Alle goeds kan ik zeggen van de vereniging, maar niet van de lokaliteit hier. Het gebruik ervan op hygiënische gronden is ten enenmale onvoldoende”. De reactie van een van de leden was: “Een ander lokaal? Dan bedank ik als lid van de vereniging” (uit: De Woudklank). Verder had Kornelis een viertal koeien en een geit. Ook zal hij enkele schapen hebben gehouden, want in 1894 meldt de Leeuwarder Courant dat uit de weide van Kornelis Arends een schaap was gestolen. Tegen de dief (een recidivist) werd met het oog op het ernstige van dergelijke diefstallen maar liefst twee jaar gevangenisstraf geëist.
Volgens een van zijn nakomelingen lag de interesse van Kornelis veel meer bij het ‘prutsen met motoren’ dan bij de winkel en het café. Wellicht was hij zijn tijd daarmee vooruit. In 1911 werd het winkelhuis verkocht voor fl. 750. Een perceel weiland 'genaamd het Lolleland' werd in de familie gehouden. Sjoukje de Boer zal het na het vroege overlijden van Kornelis waarschijnlijk niet breed hebben gehad. Na haar overlijden, in 1940, werd de woning met erf verkocht.

4.1.6.8 ALLE ARENDS, melkcontroleur, boekhouder zuivelfabriek 11-1-1853 Terwispel - 31-7-1929 Sneek x Froukje Libbes Wiering, Opsterland 30-5-1884 31-5-1851 Ureterp - 25-5-1919 Ureterp dv Libbe Jeens Wiering en Geelke Sytzes Reindersma 1. Hylkje 23-7-1885 Ureterp 2. Geelke 24-8-1886 Ureterp 3. Aukje 4-1-1888 Ureterp 4. Arend 12-10-1889 Ureterp 5. Libbe 5-1-1892 Ureterp 6. Jacobje 5-2-1893 Ureterp

Alle Arends van der Sluis en Froukje Wiering met hun kinderen,
vlnr: Hylkje Terpstra-van der Sluis, Johannes Terpstra, Alle Arends, Jacobje, Libbe, Froukje Wiering, Geelke, Arend, Aukje.
Op 22 april 1897 werd er boelgoed gehouden ten sterfhuize van Arend Wytzes, ten verzoeke van de weduwe Hylkjen Velde. De verkopers waren de kinderen, waaronder dus ook Alle. Als beroep wordt ‘werkman’ vermeld. De mannelijke nakomelingen traden op voor zichzelf, de dochters werden in die tijd nog vertegenwoordigd door hun echtgenoten. Iedere hoogste bieder moest de geboden prijs dezelfde dag betalen.
Alle Arends overleed waarschijnlijk bij zijn dochter Geelke thuis.

4.1.6.12 LUITZEN ARENDS, boer te Kortezwaag 25-7-1859 Terwispel - 29-5-1941 Kortezwaag x Jeltje Tjalles de Jong, Opsterland 16-5-1889 3-8-1863 Kortezwaag - 14-7-1943 Kortezwaag dv Tjalle Tammes de Jong en Minke Kornelis' Bosma 1. Tjalle 5-4-1890 Luxwoude 2. Arent 9-1-1892 Luxwoude 3. Minke 30-7-1893 Lippenhuizen 4. Wytze 8-10-1896 Lippenhuizen 5. Tamme 30-6-1898 Terwispel 6. Jacob 16-2-1900 Terwispel 7. Hylkje 5-4-1903 Terwispel 8. Kornelis 21-4-1906 Terwispel

Luitzen Arends van der Sluis en Jeltje Tjalles de Jong

Luitzen en Jeltje en zijn vrouw Jeltje Tjalles de Jong waren in de eerste 25 jaar van hun huwelijk huurders van boerderijen in verschillende dorpen, zoals te zien is aan de geboorteplaatsen van de kinderen. De boerderij in Terwispel werd op 16 sept 1891 wordt door Hylkjen Jacobs Velde, wed. van Arent Wytzes van der Sluis, en haar kinderen verkocht: de boerenhuizingen en schuur waarin stalling voor 16 koeien en twee paarden, met tuingrond, hieminge en erf c.a., bewoond door en in gebruik bij Luitzen Arends van der Sluis, aan den Luxterhooiweg onder Luxwoude, waarbij behoort de halve wijk op den zuidkant. Der koper moet den karnmolen en het houtgewas overnemen voor 80 gulden. Volgens de akte waren er als levende have meer dan 25 koeien, jongvee, een viertal varkens, paarden en een tiental schapen op de boerderij. Verder werden de gewone boerengereedschappen verkocht. Voor de geïnteresseerde in antieke voorwerpen: de lijst met goederen bevat een groot aantal verdwenen begrippen, zoals: hooiroede, aad, emmerbank, hekkel, maaierstent, harspit, sigte, gootling, kwispedoor, chiffonnière. Ook werden zeventien percelen land verkocht, gelegen in Luxwoude en Terwispel. De koopsom was fl. 9537. Luitzen moest dus verhuizen, en ging naar Lippenhuizen.
Na de geboorte van hun jongste kind, Kornelis verhuisden ze nog naar buiten de provincie, naar Marum. Toen in 1916 de vruchtbare en in goeden staat verkeerende sate en landen te Kortezwaag vrijkwam van Jan Kornelis Bosma, ongehuwde oom van Jeltje, kochten zij deze van de mede-erfgenamen voor fl. 36.500 en keerden terug naar Friesland. De jongste zoon Kornelis volgde hen daar op.

4.1.6.13 DOUWE ARENDS, boer te Lippenhuizen 6-6-1861 Terwispel - 14-4-1948 Lippenhuizen x Froukje Wiegers Jongbloed, Opsterland 10-5-1907 23-9-1863 Duurswoude - 22-12-1952 Veenwouden dv Wieger Wiegers Jongbloed en Geertje Everts Hoekstra

Douwe Arends van der Sluis en Froukje Wiegers Jongbloed

Douwe was als vrijgezelle zoon en jongste in het grote gezin van Arend Wytzes en Hylkjen Jacobs Velde lang werkzaam als boer op de ouderlijke boerderij in Terwispel. Pas in 1907 trouwde hij met Froukje Wiegers Jongbloed. Het huwelijk bleef kinderloos. Het is niet duidelijk of Douwe na zijn huwelijk en na de aankoop van de boerderij in Terwispel door zijn broer Jacob daar ook als boer gebleven is.
De eerste vermeldenswaardige keer dat de naam van Douwe in de krant stond, was toen hij januari 1894 samen met mej. A. de Boer de premie (tweede prijs) won bij het paarrijden in Lippenhuizen.
In 1897 was hij een van de oprichters van de Coöperatieve Stoomzuivelfabriek De Volharding in Terwispel. Op deze lijst komen nog een aantal bekenden voor: zijn broers Jacob en Luitzen Arends, Wytze Jans (4.1.12.7).



In 1910, drie jaar nadat Douwe is getrouwd, vond de verkoop plaats van zijn huurboerderij in Lippenhuizen, eigendom van Baron van Pallandt. Gezien de trouwdatum van Douwe en Froukje, 10 mei 1907, heeft hij mogelijkerwijs drie jaar op deze boerderij gewoond. Pachtcontracten gingen in Friesland namelijk meestal in op âlde maaie (12 mei). Tweemaal koopt Douwe een perceel land. In november 1910 koopt hij voor f 2805 land in Lippenhuizen, ook nu weer van een adellijk persoon: jonkvrouwe S.C.A. Elout van Soerwoude, wonende te ’s-Gravenhage. Veel boerderijen in Friesland (vooral in en om Beetsterzwaag) waren in bezit van de adel, die voornamelijk in Den Haag resideerde. Acht jaar later koopt hij van Tjietse Dijk uit Appelscha weer een perceel land in Lippenhuizen, voor f 3800.